موضوع: رشد و سازماندهي
مقدمه :
پس از پايان مرحله تثبيت عضو در پايگاه و مأنوس شدن وي با مسجد نوبت به مرحله رشد و سازماندهي يعني به نتيجه رساندن جذب و تثبيت مي رسد عده اي اين گونه مي پندارند كه حضور فيزيكي افراد در بسيج همان معناي بسيج است در حالي كه مقام معظم رهبري (مد ظله العالي ) در جمله اي زيبا سرمنزل هر بسيجي را مشخص مي كنند و مي فرمايند :«بسيجي يعني علي كه تمام وجودش وقف اسلام بود » در واقع بسيج مقام معنوي و والايي است كه جذب و تثبيت تنها گام اول سلوك به سمت آن است و در واقع شكوفايي استعدادها و پرورش روحيات مفيد در يك فضاي مناسب است كه مي تواند انقلاب را از هر جهت بيمه نمايد و عاشقاني بسازد كه خود را جانانه فداي ولايت كنند .
رشد :
تعريف: رشد عبارت است از شناسايي ، شكوفايي و تربيت هماهنگ و متعادل استعدادها ، مطابق با اصول تربيت اسلامي .
اهداف :
۱- تداوم نتايج بدست آمده از مراحل جذب و تثبيت
۲- شناسايي ، شكوفايي و تربيت هماهنگ و متعادل استعدادها
۳- رساندن اعضاء به حد مطلوبي كه از يك بسيجي انتظار مي رود .( در ابعاد مختلف اخلاقي ، سياسي ، علمي و … )
۴- تكميل آموزش هاي مورد نياز افراد (در ابعاد مختلف اخلاقي ، سياسي ، علمي و … )
۵- كادرسازي جهت تأمين كادر مورد نياز پايگاه در آينده
۶- برطرف كردن معضلات و موانع روحي ، خانوادگي ، اخلاقي و حتي مادي اعضاء جهت رسيدن به اهداف بسيج
۷- تربيت نيروهاي متعهد براي انقلاب اسلامي
مراحل رشد:
۱- زمینه سازی جهت خودشناسی ، تقویت عرت نفس و کرامت انسانی که محور اخلاق اسلامی است و آگاه‌نمودن اعضاء به تمامی توانایی‌ها و استعدادهای خدادادی و قدرت برکسب فضایل و دفع رذایل
۲- تعادل بخشیدن به استعدادها و توانایی‌های متربی. یعنی پس از شناخت نقایص و زمینه‌های رشد فردباید آنچه نقیصه است برطرف گردد و آنچه افراط است تعدیل شود و لازمه این حرکت کنترل مستمربرنامه‌های روزانه وی میباشد و صحبتهای خصوصی (فردی) و انجام تشویقها یا محروم کردن از بعضی‌برنامه‌های گروه – البته با رعایت مسایل تربیتی – استفاده از الگوهای مناسب در همان زمینه‌های عقب‌افتاده.
شیوه برخورد مربی در این مرحله بسیار حساس و مهم میباشد خود او باید قبل از متربی به تعادل شخصیتی‌دست یافته باشد. مربی باید یک ضعف را طوری مهم جلوه دهد تا فرد خوب متنبه شود یا باید تغافل و چشم‌پوشی کند تا فرد ناامید نگردد البته تمام اینها بستگی به نوع نقص و شخصیت فرد دارد .
۳- تکامل شخصیتی: وقتی فرد تا حدی تعادل روحی یافت باید استعدادهای او هماهنگ با هم رشد یابد.بهترین ملاک در این مرحله تکلیف گرایی متربی است که هر چه بیشتر باشد رشد را در تمام زمینه‌ها تضمین‌می‌کند. یک متربی باید رشد فکری، معنوی، جسمانی ، علمی، درسی، نظامی، سیاسی و معرفتی را تقویت‌کند.
اجرای برنامه هایی در زمینه‌های اخلاقی، اعتقادی، دینی، دوره‌های مختلف علمی فرهنگی، درسی وکلاسهای رزمی دفاعی، ورزشی، جلسات پرسش و پاسخ و شیوه‌های تحلیل سیاسی واگذاری مسؤولیت‌مشخص به نیروها در تکامل شخصیتی متربی مؤثر است.
ابعاد گوناگون رشد عبارتند از:
۱- اخلاقی ۲- قرآنی ۳- سیاسی ۴- درسی
۵- اعتقادی ۶ – رزمی، دفاعی، ورزشی ۷- علمی
بعداخلاقی:
تعریف: تعلیم، تصحیح، تعدیل و تلطیف در نیات و رفتار مطابق با مبانی، اصول، آداب و معیارهای تعیین شده درتعلیمات اسلام ناب محمدی (ص) و انقلابی.
با توجه به اینکه آنچه که معرف یک انسان است اعمال و رفتار او میباشد و رفتار نیز ناشی از طرز تفکرعامل آن است لازم دانسته شد تا این موضوع به شکل ویژه‌ای لحاظ گردد.
برای آنکه جوان و نوجوان به اخلاق پسندیده متخلق گردد و شخصیتش به خوبی و شایستگی رشد نماید و به سعادت‌واقعی نائل گردد لازم است به ۳ نکته پرداخته شود:
۱- ارزش ایام عمر: جوان و نوجوان باید بداند که هر روز از ایام زندگی اش یک واحد از مجموع عمر اوست. از نظراولیای گرامی اسلام خوشبختی و سعادت کامل نصیب کسی است که از تمام واحدهای عمر خود به درستی‌استفاده کند.
۲- ارزش زندگی در نظر بعضی از جوانان علم و ایمان، فضیلت و تقوا، کار و کوشش و نظایر اینها بزرگترین‌ارزش زندگی است.
۳- حدود ارزشهای اخلاقی: نکته دیگری که در رشد صحیح شخصیت جوان و نوجوان اهمیت بسیار دارد شناختن‌اخلاق پسندیده و تمیز آن از صفات ناپسند است. مثلاً عزت نفس که از صفات عالی شخصیت است اگر ازحدش تجاوز نماید تکبر و مذموم خواهد شد.
نکات قابل توجه در بعد اخلاقی :
۱- برنامه پرورش نیرو طوری تنظیم شود که از طرفی حاوی تمام ارزشهای اخلاقی البته با پرهیز از افراط‌و تفریط و از طرف دیگر کیفیت و کمیت مواد برنامه طوری باشد که اجرای آن برای جوان و نوجوان طاقت فرسا نباشد
۲- تبیین مسایل و معزلات اخلاقی و عبادی و ایجاد روحیه التزام به انجام واجبات و ترک محرمات که البته در این راه ارتباط دوستانه مربی با متربی و صحبتهای خصوصی و فردی نقش مؤثری دارد.
۳- مسؤول گروه به عنوان یک الگو و نمونه کسی است که در ابعاد علمی واخلاقی دارای فعالیتی متعادل بوده و نظم و تعهد شرعی نسبت به انجام وظیفه شرعی در حرکات و سکنات وی مشهود است و به توصیه امیر المؤمنین (ع) «اوصیکم بالتقوی الله و نظم امرکم»
۴- التزام قلبی و التزام عملی به یک کار تشکیلاتی به این معنا که فعالیت کردن در این برهه از زمان برای یک‌انسان عارف به زمان، لازم و ضروری است
۵- ایجاد جو تفکر در مسایل مختلف اخلاقی در گروه با تذکر و تأکیدهای مستمر مربی به صورت شخصی وگروهی
۶- آشنا نمودن اعضاء با افکار و سیره علما و بزرگان دین و شهدا
۷- اخذ گزارش روزانه از تمامی کارهای انجام شده توسط اعضاء در مدت زمان ذکر شده با هدف تعدیل بعضی ازروحیات موجود در فرد
۸- تنظیم اوقات و ساعات زندگی افراد در شبانه روز و برنامه ریزی بر اساس کار، عبادت و استراحت
بعد سیاسی:
تعریف: افزایش آگاهی های سیاسی ، عارف به زمان بودن ، افزایش بینش سیاسی جهت برخورداری از داشتن یک تحلیل صحیح
راهکارهای بعد سیاسی :
۱- معرفی مبانی اصول و ضوابط علم سیاسی و آراء نظریات متفکران و مختصات مکاتب سیاسی به افراد به‌شیوه کلاسداری و گروهی بواسطه تدریس مسؤولین گروهها
۲- شناساندن سیستم سیاسی و حکومتی اسلام و اصول ارزشی حاکم بر روابط سیاسی داخلی و خارجی‌در نظام جمهوری اسلامی
۳- ایجاد انگیزه خواندن روزنامه‌های سالم بوسیله بیان نقش روزنامه در دوره‌های مختلف توسط مربی درجلسات گروهی و پرداختن به بعضی از مطالب روزنامه‌های منتشر شده و تحلیل آنها از وقایع گوناگون
۴- تشویق افراد در جهت خواندن کتبی که چگونگی تحلیل سیاسی را ارائه میدهد
۵- تشویق افراد به استماع اخبار رادیو و تلویزیون
۶- ترغیب و تشویق افراد جهت حضور در راهپیماییها و تجمعات اسلامی، سیاسی مانند (روز جهانی‌قدس و غیره)
۷- برگزاری جلسات سیاسی مانند جلسات یررسی روزنامه‌ها و شناخت جریانهای سیاسی
۸- برگزاری جلسات پرسش و پاسخ سیاسی و نشستهای هفته در قالب موضوعات سیاسی روز
۹- بالا بردن دقت افراد در درک بیانات مقام معظم رهبری و حساسیت نسبت به این مطالب
۱۰- محور قرار دادن ارزشها و اصول اسلامی در تمام موضعگیریهای سیاسی توسط مربی مثل ارائه‌ملاکهای فرد اصلح در انتخابات مختلف و آموزش این معنی به افراد گروه
۱۱- ارائه زندگی سیاسی ائمه اطهار (ع) و چگونگی برخورد آنها با دشمنان دین مانند برخورد حضرت‌امیر (ع) با خوارج و عبرتهای عاشورا و همچنین آشنا نمودن افراد با نحوه برخورد بزرگان سیاسی دوران‌معاصر مانند امام و شهید مدرس و شهید نواب صفوی و غیره
بعد درسی:
تعریف : یکی از شاخصه های اصلی رشد درس اعضاء‌می باشد زیرا درس خواندن یک نوع عمل به وظیفه شرعی می باشد.
راهکارها :
۱ – کنترل کیفیت درسی در طول سال تحصیلی با گرفتن گزارش درسی
۲ – بررسی نقاط‌ضعف درسی نیروها و ارائه راه حل مناسب با برگزاری آزمونهای شفاهی و کتبی
۳ – ارائه مشاوره لازم جهت انتخاب رشته مناسب
۴ – ایجاد انگیزهای الهی در خواندن دروس و القای این مطلب که خواندن درس یک تکلیف شرعی‌می‌باشد
۵ – آموزش نیروها در جهات تقویت حافظه ،خلاصه نویسی ،بهترین شیوهای مطالعه
۶ – ایجاد بستر تشویق در راستای برقراری رقابت سالم درسی بوسیله جایزه‌های نفیس
بعد اعتقادی:
تعریف : ارتقای سطح بینش اعتقادی جوان و نوجوان نسبت به توحید ،نبوت ،عدل ،امامت و معاد و مبانی و اصول محکم‌شریعت که بصورت عقلانی و متقن فرد را در برابر شبهات نگه داشته او را در عرصه‌های متلاطم زندگی براعتقاد خود راسخ نگه می‌دارد.
راهکارهای بعد اعتقادی :
۱ – تشکیل کلاسهای اصول اعتقادات و پاسخ به شبهات اعتقادی در قالب کلاسهای (توحید ،نبوت ،عدل،امامت ،معاد )
۲ – تبین اهمیت مباحث اعتقادی در رشد افراد
۳ – تبین بعضی از تالی تلوها و ادامه راه این مباحث مانند مباحث ولایت فقیه و حکومت اسلامی که خود ازثمرات مباحث اعتقادی و نشأت گرفته از آن است .
۴ – ایجاد گروههای تحقیقاتی اعتقادی وکلام جدید و انجام مباحث گروهی با جهت دهی فردی مسلط درکنار آنها
بعد رزمی ورزشی:
تعریف :
راهکارهای بعد رزمی ورزشی :
۱- استفاده از ورزش به عنوان وسیله‌ای در جهت میل به ارزشهای معنوی و صدور آن در جهان طبق‌فرمایش مقام معظم رهبری: ورزش دروازه طلایی صدور معنویت‌ها است.
۲- اشاعه و گسترش فرهنگ مطلوب ورزشی جهت سالم سازی محیطهای ورزشی
۳- آگاهی از فلسفه ورزش و تربیت بدنی در اسلام و جایگاه آن در زندگی فردی و اجتماعی افراد
۴- گسترش ورزشهای رزمی جهت افزایش مقاومت بدنی و قدرت روحی افراد در برابر مشکلات و آسیبها
۵- تشویق افراد به انجام فعالیتهای رزمی ورزشی مشکل جهت افزایش استقامت آنان در شرایط سخت‌زندگی
۶- تقویت روحیه اعتماد به نفس اتکال به خدا و افزایش جرأت و شهامت جوانان جهت حفظ ثبات‌شخصیت انسانی آنان همچون حضور در اجتماع در مرحله عملی امر به معروف و نهی از منکر
۷- پاسداری از ارزشهای مورد تأکید امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و ترویج فکر وسیره ورزشی بسیج
بعد مطالعاتی:
تعریف : عبارت است از اهتمام به امر پرورش روح خلاقیت و نوآوری و تلاش در جهت تقویت رشد ذهنی و تقویت‌نیروی فکر و بالنده نمودن آن.
راهکارهای بعد مطالعاتی :
۱- ایجاد فضای مطالعاتی مناسب جهت تقویت خود باوری و اعتماد به نفس افراد در پرداختن به مسایل‌مطالعاتی
۲- تقویت روحیه تحقیق افراد در زمینه مسایل علمی
۳- زمینه سازی برای ایجاد سؤال در اذهان افراد و تشویق آنها در یافتن پاسخ مناسب
۴- روشن گری افراد نسبت به صرف استعدادها در امور مطالعاتی و علمی
۵- تلاش برای ادامه بهترین و مناسبترین شیوه و روش مطالعاتی
۶- پرورش و تقویت روح خلاقیت افراد و هدایت قوه ابتکار و آفرینش‌های علمی
۷- تعیین اولویت‌های تحقیقاتی براساس نیازها و ضرورتهای فرهنگی و اجتماعی کشور
۸- برگزاری کلاسهای آموزش کامپیوتر در جهت تسهیل در امر تحقیقات در صورت امکان
۹- ارائه سیر مطالعاتی مناسب (مثل کتب شهید مطهری) و جلوگیری از مطالعه به صورت پراکنده
۱۰- برگزاری جلسات با محققان و نویسندگان اسلامی
۱۱- ایجاد انگیزه و علاقه برای اشخاص بوسیله تعیین ضرورت مطالعه و آگاهی از مسایل روز
نکته : در ایام سال برنامه های گروهی بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد برای تمامی اعضاء‌در مرحله رشد و سازماندهی با توجه به مطالب فوق در قالب جلسات عمومی و خصوصی گروهی برگزار می شود .
بکارگیری :
تعریف : بکارگیری عبارت است از واگذاری مسؤولیت و وظیفه مشخص به افراد بر اساس تمایلات و صلاحیت های فردی برای انجام مسؤولیت های محوله از طرف مسؤولین مافوق
در این مرحله مسئول گروه با در نظر گرفتن روحیات افراد و متناسب با وضعیت درسی و اخلاقی آنهامسئولیتهای مدارس (مسئول بسیج ،انجمن و…) و مسئولیتهای گروهی را تقسیم بندی می‌نمایند و از آنجاکه بهترین راه تشخیص و ارزیابی میزان رشد اخلاقی و تاثیر پذیری افراد از برنامه‌های گروهی و مسجد همین عرصه میباشد لذا این مرحله در روند تربیتی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
نکات قابل توجه در مرحله بکارگیری :
۱ – ارایه روشهای تربیتی ،اسلامی در برخود با مشکلات فعالیتی بدین صورت که مربی با افراد مشغول به‌فعالیت نکاتی را که لازم یک فعالیت سالم است بیان نموده و به این مرحله هم اکتفا نمیشود تا آنجا که مسئول‌گروه با مشارکت در فعالیت موکول شده به نیروها واز طریق شیوهای دیگر ثمرات عملی نکات را موردبررسی قرار میدهد تا آنجا که افراد مشغول به فعالیت را به کسب اعتدالی روحی و تربیتی تشویق مینماید که‌از مهمترین این روشها برگزاری دوره‌های مدیریت تربیتی در جهت آموزش افراد در زمینه شیوه‌های ارتباط‌با دیگران، برنامه ریزی، برنامه سازی، کنترل، نظارت، ارزیابی و تخلق به اخلاق اسلامی و غیره
۲- استفاده مطلوب از خلاقیتها، ابتکارهای افراد در ارتقاء بهره‌وری و افزایش کمی و کیفی فعالیت
۳- حاضر و ناظر دانستن خدای متعال در همه فعالیتهای موجود
تذکر: موارد فوق به صورت تدریجی و طی حد اکثر ۴ سال قابل اجرا می‌باشند و تحمیل دفعی و بدون زمینه‌سازی و ایجاد علاقه و اعتقاد باعث گریز افراد میشود.
شرایط مسؤول گروه رشد و سازماندهی:
۱-متخلق بودن به اخلاق اسلامی و آداب صحیح معاشرت
۲- التزام عملی به احکام شرعی
۳- دارا بودن روحیه بسیجی و پایبند بودن به ارزشهای انقلابی خصوصاً ولایت فقیه
۴- داشتن اطلاعاتی در زمینه‌های اعتقادی،اخلاقی،سیاسی،اطلاعات عمومی و احکام
۵- اطلاعات کافی و لازم از نکات تربیتی و روانشناسی‌وشیوه‌های کلاسداری
۶- بررسی متناوب وضعیت اخلاقی خویش و شیوه و معضلات کاری نزد مسئولان ما فوق
وظایف مسؤول گروه‌رشد وسازماندهی :
۱ ـ عمل به نکات تربیتی با توجه به اصول علمی و تجربی تربیت.
۲ ـ نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های گروهی اعم از جلسات، برنامه‌های تفریحی ، علمی و مسایل تربیتی
۳-تقسیم مسؤولیتها بین اعضای گروه با توجه به استعدادهای درونی.
۴ ـ برگزاری جلسات عمومی و خصوصی
۵ ـ نظارت بر کلیه مسؤولیتها و کارهایی که در گروه‌انجام میشود .
۶ – ارتباط صمیمی با نیرو و اطلاع از وضعیت شخصی و خانوادگی وی(در حد نیاز ) و تشکیل جلسات‌خصوصی در جهت رفع مشکلات نیرو
۷ – برگزاری جلسات کتاب، قرآن ، دعا، داستانهای اخلاقی و… در جهت افاده علمی و اخلاقی و همچنین‌ایجاد رقابت سالم در گروه
۸ – اعطای برخی از مسؤولیتها به نیرو در جهت ایجاد تجربه کاری و روحیه مشارکت در کارهای پایگاه‌مسجد و مدرسه ( از جمله پیگیری درسی، حضور و غیاب و… مسؤولیت هایی در انجمن‌اسلامی یا دفتربسیج مدرسه)
۹- اطلاع از حضور و غیاب هر فرد از طریق فرمهای هفتگی رابطین تشکیلاتی واحد ارزشیابی‌پایگاه وهمچنین درصد حضور هفتگی و مقایسه آن با هفته‌های قبل
۱۰- پیگیری وضعیت درسی و نمرات و میزان درس خواندن نیرو در روز
۱۱-ارایه گزارش از روند گروه در هر مقطع نزد به مسؤولین مافوق و اخذ مشورت و رهنمود و انجام وظایف محوله از سوی مسؤولین مافوق
۱۲- استعدادشناسی و به کارگیری تمام استعدادهای نیرو در جهت رشد و بالندگی وی
۱۳- بررسی ایجاد راههای نشاط روحی و معنوی در فرد و تدوین برنامه‌های مناسب برای گروه
۱۴- نظارت بر روند تربیتی کل گروه در زمینه‌های معنوی، ارتباطات اجتماعی و تدوین برنامه‌های مناسب‌جهت ارتقاء سطح تربیتی افراد
۱۵- برگزاری اردوهای ویژه گروه با اهداف معنوی، تربیتی، تفریحی و… (مثل اردوهای یک روزه‌پس ازهماهنگیهای لازم )
۱۶ ـ ارتباط با خانواده‌های اعضااز طریق صحبتهای تلفنی‌وحضوری وتوضیح دادن برنامه‌های مسجد برای‌والدین درجهت تشویق‌اعضاتوسط آنها.
۱۷ – تعیین وهماهنگی مکان‌های دیدار علمی و گردش تفریحی گروه
۱۸ -اجرای تمامی تصمیمات وانجام کارهای محوله از سوی رده‌های مافوق به شکل سلسله مراتبی
۱۹ ـ برگزاری اردوهای ویژه گروه با اهداف معنوی، تربیتی، تفریحی و… همانند اردوهای یک روزه
معاون گروه:
هر مربی یک سال از ابتدای مراحل جذب تا انتهای مرحله رشد به عنوان معاون یکی از گروهها تجربه کاری‌را از نزدیک و باکمک مسئول گروهی که با تجربه‌تر است کسب مینماید که وظایف زیر بر عهده وی‌می‌باشد:
الف ـ پیگیری مسایل اجرایی گروه‌از قبیل حضور و غیاب، اطلاع رسانی جلسات،…
ب ـ همکاری با مسؤول گروه در اجرای نکات تربیتی .
ج) برعهده گرفتن تمامی وظایف مسؤول گروه در صورت غیبت وی
د) مشورت با مسؤول گروه درمورد مشکلات تربیتی اعضا واخذ راه حل آنان .
ه) اجرای تمامی تصمیمات و کارهای محوله از سوی رده‌های مافوق به شکل سلسله مراتبی
و)ـ نظارت برمسؤولیتهای داخلی گروه در جهت انجام صحیح فعالیت آنها
ثمرات کار گروهی :
الف) بهتر به نتیجه رسیدن در امر تربیت به لحاظ تعداد مناسب و ایجاد ارتباطی الهی ، صمیمی ، علمی و … با اعضاء
ب) ظهور و شکوفایی هر چه بیشتر استعداد افراد با توجه به برنامه ریزی های همه جانبه و استفاده از تمامی امکانات جهت تحقق این امر
ج) ایجاد زمینه مناسب در افراد برای ورود به اجتماع و آشنا نمودن آنها با راه و رسم زندگی
د) ارتقای سطح علمی ،اخلاقی اعضاء
ه) اعضاء شیوه فعالیت را فراگرفته و می توانند پس از گذراندن یک دوره خود به کادر همان مجموعه تبدیل شوند
و)افزایش اطلاعات و تجربیات مسؤول گروه در زمینه های مختلف
ز)ساخته شدن نیروهای کیفی برای انقلاب و اسلام
آفات کار گروهی :
الف)وابستگی بیش از حد اعضاء به گروهی که در آن هستند که این باعث عدم ارتباط آنها با جمعی غیر از گروه خودشان می شود.
ب)وابستگی بیش از حد اعضاء به شخص مسؤول گروه
ج) وابستگی خود مسؤول گروه با اعضاء که تأثیر کار تربیتی را ضعیف یا از بین میبرد
د)خطر ایجاد ارتباطات غیر اخلاقی که هر لحظه در کمین است
ه)خطر تک بعدی بار آمدن اعضاء به علت عدم توجه به ابعاد دیگر وجودی آنها یا عدم توان مسؤول گروه در رشد ابعاد دیگر ( مثلاً ممکن است در گروهی افراد فقط کاری بار بیایند و یا فقط اخلاقی باشند و تجربه کاری نداشته باشند و یا استعدادهای جنبی آنها اصلاً شکوفا نشده باشد )
و) خطر احساس آزادی کردن بعد از جدا شدن از گروه تحت این عنوان که حالت افسار گسیختگی برای نیروها پیش بیاید (به دلایل مختلف از جمله سختگیریها و فشارهای بی ضابطه )
ز) کشیده شدن کار از عالم عقلانیت به عالم احساسات در اثر محبت افراطی
راهکارهای مبارزه با این آفات :
الف) تذکر دائمی مسؤول گروه به خود با به یاد آوردن خداوند متعال و در
نظر گرفتن عنصر اخلاص در تمام مراحل کار گروهی
ب)مشورت کردن مسؤول گروه با افراد آگاه ، مجرب و مطمئن تشکیلات به صورت دائمی و در هر مرحله از کار
ج) برگزاری جلساتی مانند : پرسش و پاسخ با حضور امام جماعت ، مسؤول پایگاه و دیگر افرادی که در کار تربیت دارای تجارب بیشتری برای پاسخ گویی به سؤوالات افراد می باشند. و از طرفی شناخت نقاط قوت و ضعف گروه توسط افراد فوق الذکر در این جلسات .
د) ارزیابی کار مسؤول گروه به صورت دائمی توسط مسؤول ارزشیابی پایگاه و اطلاع رسانی نتیجه ارزیابی به مسؤولین مربوطه و شخص مسؤول گروه جهت برطرف نمودن نکات ضعف و تقوت نقاط قوت
ه) ایجاد فضا جهت مراجعه خصوصی یا گروهی اعضا، به امام جماعت ، فرمانده پایگاه و مسؤول ارزشیابی جهت انتقال نظرات و یا انتقاد از روند فعالیت های گروه ، اشکالات گروه ، مسؤول گروه و برنامه های گروهی
و) آموزش دائمی مسؤول گروه و ارائه برنامه جهت رشد ایشان در سطحی مناسب از جانب تشکیلات پایگاه مسجد.
مبحث غیبت‌ها :
علل غیبت:
۱ـ موجه: از قبیل بیماری ،مسافرت وغیره
۲ـ غیر موجه :از قبیل تنبلی و غیره
راه شناخت علت غیبت:
الف) صحبت با خود عضو
ب) مشورت با اولیای‌اعضا
ج) توجه به نوع رابطه اعضابا یکدیگر
د) اطلاع از چگونگی گذراندن وقت‌اعضادر بیرون از مسجد
ه) اطلاع از وضع روحی و تربیتی اعضا
و…
پس از شناخت علل غیبت ( چه موجه و چه غیر موجه) مسؤول گروه با برخورد صحیح که موجب امید در عضو میشود ،سعی در رفع آن مینماید.
برنامه های تابستانه:
توجه به این نکته که جوان و نوجوان دارای استعدادهای فراوانی است و نیاز به مأمنی دارد که این استعدادها را برای او شکوفا نمایند و زمینه رشد استعدادها در ایامی که از آن به ایام فراغت نام برده می شود بیشتر است ، می بایست برای این سنین در این زمانها برنامه های ویژه ای ترتیب داده شود تا بتوان از این ایام به نحو احسن استفاده کرد .
همین فراغ بال اعضاء مجالی است برای مضاعف نمودن برنامه های رشد در قالب برنامه ریزیهای دقیق و منسجم که از سوی مسؤولین تربیتی و اجرایی پایگاه انجام می شود . این برنامه ها می توانند اعضاء‌را در تمام زمینه های رشد به حد مطلوبی رسانده و شاید بتوان گفت بار برنامه های سه ماهه بیشتر از بار برنامه های نه ماه گذشته باشد . و برنامه های گذشته زمینه ای جهت استفاده از برنامه های تابستانی بوده و این برنامه ها جرقه و مقدمه ای برای برنامه های آینده باشد .
اهداف برنامه های تابستانه :
۱- استفاده از ایام فراغت جهت رشد و بالندگی مضاعف اعضاء
۲- ایجاد انگیزه هایی جهت پذیرا بودن برنامه های رشد در آینده
۳-تمرین عملی مباحث مطرح شده گذشته
۴- استفاده از کلیه پتانسیل ها و انرژی های اعضاء که درایام تحصیلی امکان آن کمتر بود .
برنامه های کلی دوره تابستان :
الف)برنامه های آموزشی ( از قبیل : احکام ، شخصیت شناسی ، تاریخ انقلاب ، تاریخ اسلام ، اصول اعتقادات ، سیاسی ، مطالعه و تحقیق و … )
ب) برنامه های قرآنی ( از قبیل : تجوید ، حفظ ، قرائت ، ترتیل و مفاهیم )
ج) برنامه های هنری ( از قبیل : آموزش خطاطی ، طراحی ، منبت کاری ، قالی بافی و … )
د) برنامه های فنی و حرفه ای ( از قبیل : آموزش کیت سازی ، یونولیت بری ، برق کاری و … )
ه) برنامه های ورزشی : (از قبیل : ورزش های رزمی ، شنا ،فوتبال ، تنیس روی میز و … )
و) برنامه های علمی : ( از قبیل : دیدارهای علمی شرکتها ، گردش های علمی تفریحی ، اردوهای علمی و … )
ز) برنامه های اردویی : (از قبیل : اردوهای کوتاه مدت و بلند مدت )
عناوین کلاسهای آموزشی :
الف )احکام:
از آنجا که عمل به احکام شرعی وظیفه هر انسان مسلمان می‌با شد وعمل به احکام نیز بدون آموزش دقیق‌امکان‌پذیر نمی‌باشد، لذایادگیری احکام برای اعضا ضروری میباشد .
وضو ، احکام نماز (واجبات ،ارکان نماز ،مبطلات نماز، تعداد رکعات، اوقات اقامه نماز، لباس نماز گزار،مکان نماز گزار ،نماز جمعه و…) ، طهارت و نجاسات ، آداب مسجد ، روزه ، تقلید ، سن تکلیف ، نشانه‌های بلوغ ، احکام تخلی وطهارت ،وضوی جبیره‌ای ،تیمم وغسل ، احکام موسیقی وغنا ، شکیّات‌نماز ونماز احتیاط ،نماز مسافر، احکام نگاه
ب) تاریخی:
۱ ـ فرازهایی از زندگی انبیا
۲ ـ فرازهایی از زندگی ائمه اطهار
۳ ـ جبهه و جنگ و شهیدان
۴ ـ زندگانی و شخصیت برخی از بزرگان‌دینی و انقلابی همچون حضرت امام و مقام معظم رهبری
۵ ـ فرازهایی از تاریخ انقلاب
۶ ـ ستمکاران و نیکوکاران در تاریخ
ج ) سیاسی :
۱ ـ نقش نوجوانان در انقلاب
۲ ـ روابط ایران و آمریکا و اسراییل
۳ ـ برخی از توطئه‌های دشمنان خارجی علیه ایران
۴ ـ مقایسه وضعیت ایران و عراق درجنگ
۵ – ولایت فقیه
د) اعتقادی:
توحید ، نبوت ، معاد ، امامت ، عدل ولایت فقیه و …
عناوین برنامه های قرآنی :
باتوجه به اهمیت فراگیری قرآن برای اعضای پایگاه مسجد،آموزش قرآن در سطوح مختلف ازاهمیت خاص وبالایی برخوردارمی باشد .روند آموزش قرآن به ترتیب زیر می‌باشند :
الف)آموزش روانخوانی :
تاریخچه مختصری از نقطه وعلامت گذاری قرآن کریم ،حرکات (صداهای کوتاه) ، حروف مدّی،صداهای کشیده، سکون تشدید ،حروف والی
ب) آموزش تجوید :
مخارج حروف وانواع حروف ، صفات حروف، قواعد تجویدی ، احکام نون ساکنه میباشد .
ج)آموزش ترتیل و صوت قرآن :
د) آمورش مفاهیم و تفسیر قرآن :
وظایف مسؤول دوره‌تابستان :
۱ـ برنامه ریزی دوره و مشخص نمودن مؤلفه اصلی آن همچون (مکان ،زمان ،مدت ) با استفاده‌از تجارب‌گذشته
۲ـ تعیین مسؤولیتهای دوره و تقسیم صحیح کار با هماهنگی مسؤولین مربوطه
۳ـ ابلاغ شرح وظایف به قسمتهای مختلف و توجیه افراد نسبت به کار و نظارت بر حسن انجام‌آن واتخاذگزارش از شیوه های انجام کار توسط افراد
۴ـ اعلام دروس و محتوای آنها به اساتید دوره ها جهت‌کسب آمادگی لازم وانجام مطالعات مربوطه
۵ـ ارایه گزارش‌کامل دوره‌به مسؤولان مافوق و اعلام نتایج دوره به شرکت کنندگان
۶ـ برنامه ریزی و نظارت اجرای افتتاحیه و اختتامیه با حضور مسؤولین پایگاه و والدین نیروها
۷- اعطای جوایز افراد برتر امتحانات و تقدیر نامه
۸- تشکیل جلسات جداگانه با واحدهای مذکوردر حین دوره جهت بررسی روند پیشرفت کارهاو اخذگزارش مستمر
۹- تشکیل جلساتی با مسؤولین گروهها در حین دوره جهت بررسی نقاط ضعف و قوت برنامه‌ها
۱۰- حضور و نظارت مستمر و مستقیم در برنامه‌های دوره (کلاسها، ورزش، برنامه‌های جنبی و…)
۱۱- نظارت براعلام به موقع برنامه‌ها (که این کار به تبلیغات ابلاغ میشود تا از طریق تابلو اعلانات انجام‌شوند) و تغییرات احتمالی
۱۲- نظارت بر تصحیح اوراق و اعلام نمرات و صدور کارنامه‌هابصورت دقیق و تحویل به پرسنلی جهت‌قرار دادن در پرونده اعضا
وظایف معاون دوره‌تابستان :
۱- انجام کلیه وظایف مسؤول در صورت غیاب وی
۲- کنترل حضور و غیاب و برگزاری منظم کلاسها
۳- توجیه وظایف ناظمین و مسؤولین بخش ها
۴- پیگیری حضور و غیاب اعضااز طریق مسؤولین گروه ها
۵ـ برنامه ریزی جهت‌اجرای دوره آمادگی اساتید که برای آماده کردن مطالب کلاس در محل کتابخانه مسجدو یا محل مناسب دیگر برگزار می‌گردد
۶ـ تشکیل جلسات روزانه پس از اتمام‌کلاسها وبررسی حضور وغیاب ونظم کلاس واخذ گزارشها ازناظمین
۷ـ نظارت بر حسن اجرای دوره‌وثبت نقاط ضعف جهت پیگیری وانتقال به مسؤول دوره و واحدهای‌مربوطه جهت اصلاح
۸ـ استماع نوارهای ضبط شده از کلاسها وهمچنین شرکت در بعضی از کلاسهاجهت بررسی محتوای‌مباحث مطرح شده وشیوه کلاسداری اساتیدوانتقال نتایج به استاد مربوطه‌ومسؤولین مافوق
۹ـ اعلام به موقع برنامه‌ها وتغییرات احتمالی آن
۱۰ـ ارایه چند دفتر نمونه جهت الگوگیری شرکت کنندگان در دوره
۱۱ـ نظارت بر حسن اجرای برنامه‌های ستاد امتحانات دوره
وظایف مسؤولین گروهها در دوره تابستان :
۱ـ پیش از دوره :
الف) تشویق وایجاد انگیزه برای شرکت هرچه فعالترنیروها در دوره وتوجیه واعطای اطلاعات‌لازم‌ازدوره‌به آنان
ب)اعلام اسامی افراد مجاز به شرکت‌در دوره‌هاوافرادی که احتمالاًارتقای پایه خواهند داشت با هماهنگی‌مسؤول واحد
ج) نظارت بر توزیع و جمع‌آوری فرمهای درخواست شرکت در دوره‌و رضایت نامه والدین .
۲- حین دوره :
الف) نظارت بر میزان و کیفیت شرکت اعضای گروه در دوره و پیگیری غایبین
ب) حضور فعال در ورزش ودیگرمراسمات دوره و نظارت و بررسی روحیات و حالات اعضابرای‌شناسایی هر چه بهتر آنها
ج) ارزیابی‌مستمر (هرشب ) از کلاسهای دوره و محتوای آنها به صورت شفاهی( از زبان نیروها) وانعکاس نقاط قوت و ضعف به مسؤول دوره
د) برنامه ریزی برای شرکت فعال نیروها در دوره و ایجاد روحیه مشارکت در کارها و برنامه ها
وظایف اساتید دوره تابستان :
۱ـ مطالعه وتحقیق در باره موضوع کلاس و تهیه جزوه و ارایه آن به مسؤول دوره
۲- استفاده از شیوه‌های صحیح کلاسداری و فن بیان
۳- همکاری با واحد امتحانات در تمامی مراحل
۴- بررسی برگه‌های نظر سنجی کلاسهاو اعمال نظرات نیروها
۵- بررسی دفاترنیروهاو اعطای نمره لازم
وظایف مسؤول تبلیغات دوره تابستان :
۱- تنظیم برنامه های تبلیغاتی و ارائه آن به مسؤول دوره
۲- اطلاع رسانی از تمامی برنامه‌های دوره و تغییرات احتمالی آن
۳- تشویق اعضابه شرکت فعال در دوره
۴- تهیه فرمها و جزوات مربوط به دوره و عکس و فیلم جهت تهیه گزارش بصورت مکتوب و مصوّر
۵- تزیین محل برگزاری دوره
۶- برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه
۷- اجرای برنامه‌هایی مانند: خاطره گویی از دفاع مقدس، مسابقات، جنگهای متنوع، دعا و توسل، دیدار باعلماء و خانواده‌های شهداء،…
۸- راه اندازی تابلواعلانات ویژه دوره تابستان
۹- تهیه وسایل مورد نیاز برای تبلیغات دوره از واحد تبلیغات پایگاه
۱۰- برگزاری مسابقات روزنامه دیواری ، و تحقیقات، خلاصه نویسی کتاب، نوار و… .
۱۱- استفاده از اعضای گروهها در راستای فعالیتهای تبلیغاتی بانظر مسؤول گروه
وظایف مسؤول تدارکات دوره‌تابستان :
۱- ایجادرابطه بامنابع مالی شهر و افراد خیّر، با هماهنگی مسؤول واحد پشتیبانی جهت جمع آوری پول وامکانات مورد نیاز دوره
۲- استفاده از کلیه نیروها در اجرای برنامه‌های تدارکاتی با هماهنگی مسؤولین گروهها
۳- انجام پذیرایی از کلیه برنامه‌ها و کلاسهای دوره به صورت متنوع با کیفیت ، صرفه جویانه و دقیق
۴- نظافت و تجهیز کلاسهای دوره و مکان تشکیل مراسمات دوره
۵ – تهیه گزارش کارتدارکات دوره و ارایه آن به مسؤول دوره
وظایف مسئول ورزش دوره تابستان :
۱- تهیه مکان مناسب ورزشی برای ورزشهای مختلف دوره (ورزشهای رزمی ،شنا ،فوتبال و…)
۲- تهیه امکانات ورزشی مورد نیاز دوره
۳- هماهنگی با اساتید ورزشهای مختلف
۴ـ نظارت برحسن اجرای ورزش و جلوگیری از اتفاقات احتمالی
۵- حضور وغیاب برنامه‌های ورزشی
۶-ارزیابی مربی ورزش، نوع تمرینات و تنوع تمرینات
نکته ۱: حرکاتی که به اعضاء تمرین داده میشود باید متناسب با سن اعضاء، آب و هوا ودر وقت مناسب‌باشد
نکته ۲: برای استفاده بیشتر می‌توان جملاتی پندانگیز و اخلاقی در باره اخلاق یک ورزشکار از جمله‌تواضع در محل ورزش نصب نمود.
وظایف مسئول امتحانات دوره تابستان :
۱- اخذ ۲ نمونه سؤال (اصلی – تجدیدی ) از اساتید و آماده سازی اوراق امتحانی
۲- اعلام تاریخ امتحانات و برنامه امتحانی
۳ـ برگزاری امتحانات اصلی وتجدیدی
۴- تشکیل دایره تصحیح اوراق امتحانی باحضور اساتید دوره
۵- صدور کارنامه و تعیین نفرات برتر
۶- ارایه گزارش نهایی امتحانات به مسؤول یا معاون دوره
وظایف مسؤول پرسنلی دوره تابستان :
۱- همکاری با واحد نیروی انسانی برای تشکیل و تکمیل دو پرونده برای تمامی اعضا(داخلی – عادی) وصدور کارت بسیج
۲- اعلام اسامی افراد مجاز به شرکت در دوره
۳- تنظیم فرمهای حضور و غیاب برای هر کلاس و هر پایه
۴-ارایه برگه‌های حضور و غیاب به ارزشیابی
۵-تهیه و تنظیم فرمهای رضایت نامه اردو و ارایه آن به مسؤول دوره
۷- چاپ وتنظیم فرمهای خواسته شده در دوره، اعم از رضایت نامه‌ها و فرمهای ثبت نام
۸-ارایه گزارش به واحد پرسنلی پایگاه و مسؤول دوره تابستانه
وظایف مسؤول ارزشیابی دوره تابستان :
۱ـ بررسی آماری رشد کیفی وکمّی نیروهانسبت به دوره‌های قبل
۲ـ ارزیابی کلاسها و برنامه‌های دوره بصورت هفتگی و نهایی
۳ـ نظرسنجی درباره‌کلاسها وبرنامه‌های دوره از نیروها
۴- تشکیل نمودارهای آماری از وضعیت دوره
۵- هماهنگی وگرفتن دستورالعمل از قسمت ارزشیابی پایگاه برای اجرای موارد فوق و بقیه دستورات
۶- جمع آوری گزارش روزانه کلاسها از ناظمین کلاسها